تغذیه در عمل بای پس معده

عمل معده برای لاغری شکل و عملکرد دستگاه گوارشی را تغییر می‌دهد. این نوع عمل به افرادی که از چاقی مفرط رنج می‌برد کمک می‌کند تا وزن خود را کاهش دهند و پیامدهای چاقی مانند دیابت، آپنه خواب و بیماری‌های قلبی را مدیریت کنند. عمل بای پس معده یکی از روش‌های نسبتاً جدید جراحی لاغری است و با کوچک‌کردن اندازه شکم، میزان مصرف و جذب مواد غذایی را کاهش می‌دهد. نوع تغذیه در بای پس معده از اهمیت اساسی برخوردار است. رژیم غذایی بعد از بای پس معده معمولاً از دو مرحله قبل و بعد از عمل تشکیل می‌شود. در این نوشتار، تغذیه در عمل بای پس معده را به‌طور جامع بررسی می‌کنیم.

رژیم غذایی قبل از عمل بای پس معده

کاهش وزن قبل از عمل بای پس معده به کاهش چربی دور کبد و شکم کمک می‌کند. این کار به جراح اجازه می‌دهد تا به‌جای انجام عمل باز، از روش لاپاراسکوپی استفاده کند. علاوه بر این، کاهش وزن قبل از عمل به بیمار کمک می‌کند تا به برنامه غذایی جدید عادت کند.

نحوه کاهش وزن قبل از عمل بر اساس نظر جراح تعیین می‌شود اما می‌توان به برخی اصول ابتدایی این مرحله از تغذیه در عمل بای پس معده اشاره کرد:

1- حذف یا کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده ازجمله فرآورده‌های لبنی، گوشت پرچرب و غذاهای سرخ‌کردنی؛

2- حذف یا کاهش مصرف غذاهای سرشار از کربوهیدرات مانند قند، دسر، ماکارونی، سیب‌زمینی و نان؛

3- تمرین کنترل سهم غذایی؛

4- پرهیز از استعمال دخانیات و مصرف الکل؛

5- مصرف روزانه مولتی‌ویتامین؛

6- مصرف مکمل پروتئین.

با نزدیک‌تر شدن روز جراحی، بیمار باید از رژیم مایعات پیروی کند. مصرف غذاهایی مانند ماهی و تخم‌مرغ عسلی ایرادی ندارد. البته بیمار باید دستور غذایی قبل از عمل را از دکتر بگیرد.

رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده

برنامه رژیم غذایی در بای پس معده به بیماران کمک می‌کند تا دوره نقاهت بعد از عمل را سریع‌تر طی کنند و عادات غذایی خود را برای همیشه تغییر دهند. دکتر نوع تغذیه بعد از بای پس معده را تعیین خواهد کرد و انواع غذا و مقدار آن در هر وعده را نیز مشخص خواهد نمود.

در حالت کلی، اهداف رژیم غذایی بعد از جراحی بای پس معده عبارت‌اند از:

1- بهبود وضعیت شکم بعد از عمل و کاهش فشار غذا بر آن؛

2- عادت‌کردن به مصرف مقادیر کمتر غذا؛

3- کمک به کاهش وزن و جلوگیری از بازگشت وزن؛

4- پیش‌گیری از عوارض عمل بای پس معده.

تغذیه در بای پس کلاسیک معده معمولاً به چند مرحله می‌شود تا بازگشت به مصرف غذاهای جامد به‌صورت کنترل‌شده انجام بگیرد. سرعت عبور از یک مرحله به مرحله‌ای دیگر به سرعت بهبود بدن بیمار و تطبیق آن با الگوهای جدید غذایی بستگی دارد. در اکثر موارد، بیمار سه ماه پس از عمل بای پس معده می‌تواند غذاهای عادی را مصرف کند. در ادامه، چهار مرحله رژیم غذایی بعد از عمل بای پس معده را بررسی می‌کنیم.

1- رژیم مایعات

در چند روز اول بعد از عمل، فرد باید به مصرف مایعات شفاف بسنده کند. فرد می‌تواند به‌تدریج مایعات غلیظ را نیز به این مرحله از تعذیه در بای پس معده اضافه کند. برای مثال می‌توان به سوپ آبکی، آب‌میوه بدون قند، چای یا قهوه بدون کافئین، شیر بدون چربی و بستنی یا ژلاتین بدون قند اشاره کرد.

2- رژیم پوره

در این مرحله از تغذیه در بای پس معده، فرد غذا را به صورت پوره‌ مصرف می‌کند. پوره باید به‌صورت خمیر نرم یا مایع غلیظ تهیه شود و هیچ قطعه جامدی نداشته باشد. فرد می‌تواند روزانه شش وعده کوچک پوره مصرف کند. هر وعده نیز از 4 تا 6 قاشق غذا تشکیل می‌شود. خوردن هر وعده باید حدود 30 دقیق طول بکشد.

برخی مواد غذایی که می‌توان پوره آن‌ها را تهیه کرد عبارت‌اند از:

1- گوشت چرخ‌کرده بدون چربی؛

2- پنیر محلی؛

3- تخم‌مرغ هم‌زده؛

4- غلات پخته؛

5- میوه‌های نرم و سبزی پخته؛

6- خامه چکیده.

برای تهیه پوره، می‌توان مواد غذایی فوق را با مایعاتی مانند آب، شیر بدون چربی، آب‌میوه بدون قند و سوپ آبکی ترکیب کرد.

3- رژیم غذاهای نرم

پس از چند هفته مصرف پوره، بیمار با اجازه دکتر می‌تواند غذاهای نرم را به رژیم غذایی خود اضافه کند. غذای نرم به‌راحتی جویده می‌شود. در این مرحله از تغذیه در بای پس معده  فرد می‌تواند روزانه 3 تا 5 وعده غذای نرم مصرف کند. هر وعده غذای نرم از یک‌سوم تا نصف پیمانه تشکیل می‌شود.

برخی غذاهای نرم عبارت‌اند از گوشت کم‌چرب، ماهی، تخم‌مرغ، پنیر محلی، غلات پخته یا خشک، برنج، میوه نرم یا کمپوت بدون هسته و پوست و سبزی پخته بدون پوست.

4- رژیم غذاهای جامد

حدود 8 هفته بعد از عمل بای پس معده، فرد می‌تواند خوردن غذاهای جامد را به‌تدریج شروع کند. این مرحله از تغذیه در بای پس معده با خوردن 3 وعده در روز آغاز می‌شود. هر وعده از 1 یا 1.5 پیمانه غذا تشکیل می‌شود. فرد باید خوردن غذا را قبل از احساس سیری متوقف کند.

دکتر یا متخصص تغذیه با توجه به تحمل بیمار تعداد وعده‌ها و میزان غذا را مشخص می‌کند. برخی غذاها ممکن است باعث ایجاد درد، تهوع یا حالت استفراغ شوند. برخی غذاهای مشکل‌زا در این مرحله عبارت‌اند از نان، نوشیدنی‌های گازدار، سبزی خام، گوشت سفت، گوشت قرمز، غذاهای سرخ‌شده، غذاهای ادویه‌دار، آجیل و ذرت بوداده.

هدف از رعایت رژیم غذایی بعد از عمل بای پس، کاهش وزن مناسب بعد از عمل است. در واقع فرد برای کاهش وزن، دست به عمل می زند. بنابراین باید بدانید که اگر می خواهید کاهش وزن اصولی و مناسب داشته باشید باید از روند کاهش وزن بعد از عمل بای پس معده آگاه باشید.

خطرات تغذیه در بای پس معده

عدم رعایت رژیم غذایی بعد از جراحی بای پس معده موجب بروز مشکلاتی می‌شود که در این بخش به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم. مصرف غذای زیاد یا نامناسب مشکلات زیر را به وجود می‌آورد:

1- سندروم تخلیه: اگر غذای زیاد در طول مدت کوتاه وارد شکم شود مشکلاتی مانند حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، تعریق و اسهال به وجود خواهند آمد. همچنین، مصرف غذاهای حاوی قند یا چربی فراوان و عدم جویدن مناسب غذا باعث بروز استفراغ یا اسهال خواهد شد.

2- کم‌شدن آب بدن: اجتناب از نوشیدن آب در حین خوردن غذا یکی از دلایل اصلی کاهش آب بدن در تغذیه در بای پس معده است. برای پرهیز از این مشکل، بیمار باید روزانه حدود 2 لیتر آب و مایعات مصرف کند.

3- یبوست: فقدان تحرک فیزیکی و ازدیاد فیبر یا مایعات ممکن است منجر به ایجاد یبوست شود.

4- انسداد ورودی کیسه شکم: بیمار حتی اگر رژیم غذایی را با دقت دنبال کند ممکن است غذا در ورودی کیسه شکم او جمع شود. نشانه‌ها و علائم این مشکل عبارت‌اند از تهوع، استفراغ و درد شکمی مزمن. در صورت استمرار این علائم باید با دکتر مشورت کرد.

5- بازگشت وزن یا عدم کاهش وزن: اگر فرد دستور تغذیه در بای پس معده را رعایت کند اما شاهد افزایش وزن یا عدم کاهش آن باشد، باید با دکتر مشورت کند.

جراحی بای پس معده با دکتر سعید شمس

دکتر سعید شمس به‌ عنوان بهترین جراح لاغری تهران تجربه زیادی در انجام عمل بای پس و مینی بای پس معده دارد. وی سبک زندگی، شرایط بدنی و رژیم غذایی مراجع را قبل از انجام عمل بررسی می‌کند و سپس از نتایج سونوگرافی و آندوسکوپی بهره می‌گیرد تا از میان عمل‌ جراحی اسلیو معده، مینی بای پس و بای پس کلاسیک، بهترین نوع جراحی را انتخاب کند. همچنین، دکتر شمس پس از مشورت با متخصص تغذیه تیم جراحی چاقی، برنامه تغذیه در بای پس معده را مشخص می‌کند تا بیمار بتواند بدون تجربه عوارض عمل، به اندام مطلوب خود دست یابد.

جمع‌بندی نهایی رژیم غذایی بای پس معده

رعایت اصول تغذیه در بای پس معده به بهبود بیمار پس از عمل کمک می‌کند و او را به خوردن غذاهای سالم عادت می‌دهد. علاوه بر این، این نوع رژیم غذایی به کاهش وزن کمک می‌کند. افراد باید توجه داشته باشند که بازگشت به عادات غذایی ناسالم پس از عمل معده برای لاغری باعث می‌شود تا کاهش وزن به ‌صورت کامل انجام نگیرد یا وزن به حالت قبل از عمل بازگردد.