فتق

باد فتق

فهرست مطالب

اگر تا به حال متوجه بادکردگی، بیرون‌زدگی یا توده‌ای در بدن خود و اطرافیان شده‌اید یا می‌خواهید درباره باد فتق بیشتر بدانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

فتق چیست و کجاست؟

فتق چیست
فتق چیست و کجاست

فتق (Hernia) یا باد فتق به خارج شدن عضوی از بدن از جای اصلی خود و تغییر مکان به حفره یا بافت مجاور گفته می‌شود.

فتق به دلیل تضعیف لایه‌های درونی عضلات (معمولا شکمی) رخ می‌دهد و باعث کشیدگی یا پارگی در جدار شکم یا دیافراگم است.

فتق ممکن است بدون درد و علائم خاصی باشد یا اینکه دردی از خفیف تا شدید ایجاد کند.

درد در حین استراحت یا در حال انجام فعالیت‌های خاصی مانند دویدن ممکن است ایجاد شود که در ادامه در این رابطه صحبت خواهیم کرد.

باد فتق ممکن است ارثی باشد و از زمان تولد دیده شود یا اینکه اکتسابی باشد و با گذشت زمان به وجود آید.

در همه انواع فتق، بیمار با خطر قطع خون روبه‌رو است.

تورم حاصل از باد فتق ممکن است فشار زیادی وارد کرده و با انقباض رگ‌های خونی سبب کاهش یا قطع خون‌رسانی به بافت‌های بیرون‌زده شود.

این عارضه به‌طور معمول در ناحیه شکمی دیده می‌شود اما ممکن است که در ناف، ران و کشاله ران نیز رخ دهد.

درواقع فتق در هرجایی رخ می‌دهد که جداره بافت نگه‌دارنده اندام ضعیف باشد که در زیر این موارد بررسی می‌کنیم:

  • فتق مغبنی یا کشاله ران (Inguinal hernia): رایج‌ترین نوع فتق است و زمانی دیده می‌شود که روده با فشار از نقطه ضعیف‌شده عبور و وارد دیواره شکمی می‌شود. کانال مغبنی در کشاله ران قرار دارد.
    این کانال در مردان محل ورود اسپرماتیک (طناب منوی) از شکم به کیسه بیضه است و در زنان حاوی رباطی است که به نگه داشتن رحم در جای خود کمک می‌کند؛ البته این فتق در مردان شایع‌تر است.
    بیضه‌های مردان در زمان کمی پس از تولد از کانال مغبنی عبور کرده و پایین می‌رود، این کانال باید پس از عبور بیضه‌ها کاملا بسته شود اما گاهی به‌طور کامل بسته نشده و منطقه ضعیف و مستعد فتق را ایجاد می‌کند.
  • فتق هیاتال (Hiatal hernia): این نوع فتق بیشتر در افراد بالای 50 سال دیده می‌شود.
    در این عارضه، بخشی از معده از طریق شکافی در دیافراگم، به حفره سینه وارد می‌شود.
    دیافراگم صفحه‌ای ماهیچه‌ای است که اندام‌های شکمی را از اندام‌های قفسه سینه جدا می‌کند و هم‌چنین با انقباض خود، در کشیدن هوا به درون ریه‌ها نقش دارد.
    علائم فتق هیاتال رفلاکس محتویات معده به مری و سوزش معده است.
  • فتق ناف (Umbilical hernia): این فتق در نوزادان زیر 6 ماه مشاهده می‌شود.
    در این نوع از بیماری، روده کودک از طریق شکافی در دیواره شکم و نزدیک به ناف بیرون می‌زند.
    این نوع از فتق، تنها نوعی است که به‌طور خودبه‌خود برطرف می‌شود زیرا عضلات شکمی به‌مرور قوی‌تر می‌شوند.
  • فتق برشی (Incisional hernia): این فتق بعد از عمل جراحی روی شکم رخ می‌دهد و باعث بیرون‌زدگی قسمتی از روده از شکاف جراحی یا ناحیه ضعیف‌شده اطراف آن می‌شود.

علائم فتق

شایع‌ترین علامت عارضه باد فتق، تورم، برآمدگی و وجود توده‌ای در بخش مورد نظر است که معمولا در زمان ایستادن، خم شدن یا سرفه کردن، این برآمدگی یا توده به‌طور واضح‌تری قابل لمس است.

مثلا در فتق مغبنی ممکن است توده‌ای در هریک از استخوان‌های شرمگاهی (محل پیوند کشاله ران و ران) ظاهر شود.

همچنین در فتق مغبنی ممکن است با این علائم نیز روبه‌رو باشید:

  • احساس درد معمولا در ناحیه پایین شکم و محل برآمدگی به‌خصوص هنگام سرفه، خم شدن یا بلند کردن اجسام.
  • احساس سوزش.
  • احساس وجود حباب در قفسه سینه.

در فتق هیاتال اختلال در بلع غذا، درد قفسه سینه و بازگشت اسید معده به مری و احساس سوزش مشاهده می‌شود و در فتق نافی تنها علامت آن، وجود برآمدگی است، برآمدگی زمانی که کودک گریه می‌کند، حس می‌شود.

علائم باد فتق در مردان

علائم باد فتق در مردان
علائم باد فتق در مردان

یکی از آسیب‌ های جدی که ممکن است افراد بنا به دلایل مختلف آن را تجربه کنند فتق است، که اغلب نشانه‌ ها و علائم این عارضه برای آقایان و بانوان یکسان می‌ باشد.

همان طور که گفته شد بیماری فتق مسئله ای نگران کننده است که به علت ضعف یا پارگی در عضلات و دیواره شکمی اتفاق می‌ افتد، این مسئله باعث میشود تا سایر اندام‌ های داخلی در جایگاه نامناسبی قرار گرفته و معمولاً آسیبی جدی به اندام‌ های مجاور وارد می‌ کند.

اما مسئله بسیار مهمی که تمامی افراد به آن توجه ویژه دارند این است که علائم باد فتق چیست تا بتوانند به محض مشاهده نشانه‌ های اولیه برای بررسی دقیق به پزشک مراجعه کنند.

طبق تحقیقات انجام شده متخصصان علائم شایع و حتمی فتق را برای تمامی افراد برجستگی‌ هایی می‌ دانند که در ناحیه آسیب دیده قابل لمس است، البته این برجستگی‌ ها معمولاً برای آقایان در کشاله ران بیش از جای دیگر حس میشود.

همواره توجه داشته باشید که معمولاً برجستگی‌ های ناشی از فتق در بدن آقایان هنگام ایستادن، خم شدن و سرفه کردن بیش از هر وقت دیگری قابل لمس است.

افراد مبتلا به فتق معمولاً در حالت درازکش اثرات محدودتری از این برآمدگی‌ ها را متوجه میشوند.

اینکه فتق در کدام قسمت اتفاق بیفتد علائم و نشانه‌ های متفاوتی خواهد داشت، به عنوان مثال کسانی که با فتق معده مواجه هستند معمولاً سوزش سر دل و مشکل در بلع را تجربه می‌ کنند، البته این افراد شکایت زیادی از درد قفسه سینه داشته و معتقدند که هنگام انجام تحرکات عادی با محدودیت‌ های بسیار زیادی مواجه هستند.

با این حال برخی از افراد مبتلا به فتق به ویژه آقایان ممکن است هیچ گونه علائم ناشی از این عارضه را تجربه نکنند و گاهاً فتق می‌ تواند بدون علائم و نشانه باشد که البته بررسی‌ های دیر هنگام منجر به آسیب‌ های بسیار جدی و خطرناک خواهد شد.

بهتر است که چکاپ‌ های سالانه و دوره‌ ای را جدی گرفته و با مشاهده کوچک‌ ترین علائم ناشی از فتق سریعا به پزشک مراجعه کنید.

فتق در مردان کجاست؟

فتق در کشاله ران معمولاً برای آقایان شایع‌ تر است، ممکن است فتق کشاله ران و بیرون زدگی روده‌ ها از جداره اصلی شکم برای تمامی افراد رخ دهد اما بیشتر آقایان چنین آسیبی را تجربه کرده که معمولاً به فتق بیضه ختم میشود.

بسیاری از آقایانی که با فتق بیضه مواجه هستند معمولا چنین آسیبی را در بیضه سمت راست بیش از سمت چپ مشاهده می‌ کنند.

اگر بخواهیم کمی تخصصی‌ تر در مورد فتق در مردان صحبت کنیم باید بدانید که چنین آسیبی حتی ممکن است به صورت مادرزادی برای کودکان پسر وجود داشته باشد.

توجه داشته باشید که هرگونه آسیب به حفره‌ های شکمی و قرار گرفتن آن تحت فشارهای مضاعف و خارج از حد طبیعی احتمال بروز فتق روده و بیضه را برای آقایان افزایش می‌ دهد.

بسیاری از آقایان به دلیل داشتن سرفه‌ های شدید و مزمن و بلند کردن ناگهانی اجسام سنگین و حتی بزرگی پروستات ممکن است پارگی فاسیا و یا عضلات شکمی را تجربه کنند.

ایجاد فتق به هیچ عنوان دور از انتظار نبوده و خارج شدن اعضای شکمی از جایگاه اصلی آنها آسیب‌ های جدی را به همراه دارد.

با این حال مهم است که تمامی افراد به ویژه آقایان هنگام انجام فعالیت‌ های روزمره به ویژه انجام فعالیت‌ های سنگین جانب احتیاط را رعایت کرده و وضعیت بدن را در موقعیتی قرار دهند که هیچگونه فشاری به بخش‌ های حساس وارد نشود.

هرگونه آسیب به عضلات ناحیه شکمی بر اثر فعالیت‌ های فیزیکی نامناسب و حتی عمل‌ های جراحی احتمال بروز فتق یا هرنی را افزایش می‌ دهد و می‌تواند برای تمامی افراد به ویژه آقایان دردسر و عواقبی را به همراه داشته باشد.

علائم باد فتق در زنان

علائم باد فتق در زنان
علائم باد فتق در زنان

برخی از افراد تصور می‌ کنند که علائم باد فخ در زنان و مردان با یکدیگر متفاوت است، چنین تصوری اشتباه است و باید بدانید که اغلب علائمی که به واسطه این بیماری اتفاق می‌ افتد برای تمامی افراد یکسان و مشترک خواهد بود.

اما زمانی که افراد وضعیت جسمانی نامناسبی داشته و یا با ضعف‌ های فیزیکی مواجه هستند معمولاً علائم ناشی از این آسیب‌ جسمانی را بیش از هر فرد دیگری متوجه میشوند.

اغلب بانوانی که با باد فتق مواجه هستند معمولا به راحتی این برجستگی‌ ها را لمس کرده و البته زمانی که به پشت دراز می‌ کشند ممکن است دیگر این برآمدگی‌ ها قابل تشخیص نباشند.

زمانی که فرد دراز میکشد و یا اضافه وزن دارد و چربی‌ های زیرجلی آن بیش از حد نرمال است ممکن است نتواند به راحتی برآمدگی‌ های ناشی از باد فتق را لمس کند.

اغلب بانوانی که با باد فتخ مواجه هستند اعلام کرده‌ اند که هنگام خندیدن، گریه کردن و حتی سرفه کردن این برآمدگی‌ ها را بیش از هر وقت دیگری حس نموده‌ اند، البته گاهاً هنگام اجابت مزاج و انجام فعالیت‌ های فیزیکی این عارضه بیشتر از هر زمان دیگری قابل لمس است و در چنین موقعیت‌ هایی است که افراد به چنین عارضه‌ ای پی می‌ برند.

همانطور که گفته شد باد فتق در برخی از افراد علائم و نشانه‌ های مشهود و قابل لمسی ندارد پس با مشاهده کوچک‌ ترین درد در بخش‌ های مختلف بدن به ویژه شکم باید سریعاً بررسی‌ های تکمیلی انجام شود.

قطعاً دردهایی که به صورت پیوسته یا گذرا اتفاق می‌ افتد ناشی از یک آسیب جسمانی می‌ باشد و نباید با بی توجهی از کنار آن عبور کرد.

باد فتق برای آقایان و هم بانوان مسئله خطرناک است، اما بانوان به دلیل داشتن دوره‌ های بارداری ممکن است نسبت به این مسئله حساسیت بیشتری داشته و باید سریعاً برای درمان آن اقدام کنند تا مبادا به آسیبی جبران ناپذیر و خطر آفرین تبدیل شود.

فتق در زنان کجاست؟

برخی از آسیب‌ های جسمانی مانند فتق تنها برای آقایان نیست و گاهاً برخی از بانوان چنین بیماری را تجربه می‌ کنند.

اما معمولاً فتق کشاله ران ۷ برابر بیشتر برای آقایان اتفاق می‌ افتد و احتمال بروز آن برای بانوان محدودتر است.

اما تمامی بانوانی که فتق را تجربه می‌ کنند معمولاً دردهای پیوسته در کشاله ران را احساس کرده و البته حالاتی مانند تهوع، استفراغ، تب و حتی دردهای شدید در ناحیه معده برای آنها اتفاق می‌ افتد.

درصد بیشتری از بانوان که با بیماری فتق مواجه هستند این آسیب را در دوره بارداری متحمل میشوند، زمانی که جنین در شکم مادر شروع به رشد می‌ کند با بزرگتر شدن آن احتمال بروز فتق بارداری افزایش می یابد.

به عنوان مثال اگر فردی در دوران بارداری ضعف شدیدی در عضلات شکمی داشته باشد بیرون زدگی ناف و نهایتاً پارگی جداره شکمی دور از انتظار نخواهد بود.

زمانی که فتق برای بانوان اتفاق می‌ افتد و این افراد در دوران بارداری هستند هنگام خم شدن و راه رفتن درد زیادی را متحمل میشوند.

توجه کنید که فتق دوران بارداری مسئله جدی و نگران کننده است که اگر متوجه علائم آن میشوید باید با پزشک خود در میان بگذارید.

معمولا بانوان به دلیل ضعف‌ هایی که در عضلات تجربه می‌ کنند با چنین آسیبی مواجه خواهند شد از این رو متخصصان توصیه و تاکید فراوانی به بانوان دارند که با انجام فعالیت‌ های ورزشی به تقویت عضلات شکمی کمک کرده تا مبادا با چنین بیماری خطرناک و آسیب رسانی مواجه شوند.

درمان فتق چیست؟

روش درمانی که پزشکان برای هر فرد پیش می‌گیرند به اندازه فتق و شدت علائم آن بستگی دارد. معمولا بهترین راه برای بیمارانی که دچار فتق هستند و درد و علائم شدید نشان نمی‌دهند، صبر و کنار آمدن با آن است. به‌طور کلی سه گزینه پیش روی بیماران و پزشکان قرار دارد:

  • تغییر سبک زندگی: تغذیه مناسب و رعایت نکاتی مثل متعادل نگه داشتن وزن یا انجام برخی ورزش‌ها، می‌توانند علائم فتق را تعدیل بخشند و درد را کاهش دهند.
  • دارو: بعضی داروها نیز علائم باد فتق را کاهش می‌دهند ولی از بین برنده فتق نیستند. به یاد داشته باشید که داروها باید حتما زیر نظر پزشک مصرف شوند.
  • جراحی: درمان قطعی این بیماری جراحی است.

جراحی فتق

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، فتق شکم و درمان آن و همچنین درمان فتق معده و دیگر انواع فتق‌ها ممکن است بسته به شرایط و علائم، نیاز به جراحی داشته باشد. دو روش عمل جراحی برای درمان فتق وجود دارد: جراحی باز و عمل لاپاروسکوپی. انتخاب نوع عمل به عهده پزشک جراح است که با توجه به مواردی از جمله سن بیمار، نوع فتق، شرایط عمومی و… تصمیم‌گیری می‌شود.

  • جراحی باز فتق (هرینوپلاستی): ‌این عمل تحت بیهوشی صورت می‌گیرد. جراح با ایجاد شکاف، بافت بیرون‌زده را به داخل فشار می‌دهد؛ سپس شکاف را با بخیه، گیره یا چسب جراحی می‌بندد. این عمل دوره نقاهت طولانی‌تری نسبت به لاپاروسکوپی دارد و ممکن است چند هفته طول بکشد تا فرد قادر به انجام امور روزمره شود.
  • لاپاراسکوپی (روش سوراخ کلید): لاپاراسکوپ ابزاری نازک و شبیه به تلسکوپ است که جراح آن را با ایجاد برشی کوچک در ناف وارد می‌کند. این ابزار به یک دوربین کوچک مجهز است که تصویر را از درون بدن به صفحه مانیتور انتقال می‌دهد. جراح نقایص موجود در دیواره شکم را پوشانده و بافت را با مش تقویت می‌کند. این روش با بیهوشی عمومی انجام می‌شود و حین عمل بیمار دردی نخواهد داشت. این عمل دوره نقاهت بسیار کوتاه‌تر، درد کمتر، بخیه کمتر و زخم کوچک‌تری نسبت به جراحی باز دارد و همچنین بیمار به‌مراتب سریع‌تر به امور روزانه برمی‌گردد.

باد فتق بیماری است؟

باد فتق
باد فتق بیماری است

تمامی کسانی که با باد فتق مواجه هستند این مسئله را در ذهن دارند که آیا فتق نوعی بیماری به شمار می‌ آید یا خیر، به طور قطعی می‌ توان گفت که فتق یکی از بیماری‌ های خطرناک است که منجر به ایجاد آسیب‌ های جدی در سلامت اعضای حیاتی بدن میشود.

توجه داشته باشید که اگر در زمان مناسب برای درمان فتق به پزشک مراجعه نکنید متخصصان مجبور میشوند که بخش‌ های آسیب دیده را به طور کامل تخلیه کنند.

به عنوان مثال زمانی که فتق کشاله ران اتفاق می‌ افتد اگر درمان‌ های لازم برای بهبود وضعیت روده‌ ها انجام نشود پزشک مجبور میشود که طی جراحی‌ های پر تهاجم اقدام به تخلیه بخش مسدود شده از روده کرده و این مسئله قطعاً برای سیستم گوارشی افراد دردسرآفرین خواهد شد.

اگر بیماری با نام باد فتق به موقع درمان نشود ممکن است عوارضی مانند خونریزی‌ های داخلی، عفونت و حتی آسیب به عروق و احشای دیگر را به همراه آورد.

معمولا بیماری فتق در آقایان بیشتر است و احتمال ابتلا به چنین آسیبی به دلیل نوع فعالیت‌ هایی که انجام می‌ دهند بیش از بانوان خواهد بود، اما توجه کنید که اگر فتق به موقع و درست بهبود نیابد منجر به آسیب به بیضه‌ ها شده و مشکلاتی را به همراه دارد که برخی از آنها قابل درمان نخواهند بود.

نکته حائز اهمیت در مورد باد فتق این است که این نوع بیماری قابلیت درمان دارد، اما مهم است که در زمان مناسب و پیش از آنکه آسیب‌ ها گسترش پیدا کند به پزشک مراجعه کنید.

پس اگر با باد فتق مواجه هستید و علائم آن را احساس می‌ کنید بهتر است که بدون نگرانی به پزشک مراجعه کرده و اطمینان داشته باشید که این بیماری قابل درمان است و پزشک می‌ تواند سلامت شما را حفظ کرده و از آسیب‌ های بیشتر جلوگیری خواهد کرد.

فتق چگونه به وجود می آید؟

تمامی کسانی که با بیماری فتق مواجه هستند قطعاً این سوال را در ذهن دارند که فتق چگونه به وجود می‌ آید و چه عواملی می‌ تواند بر بروز این بیماری موثر باشد.

برخی از نوزادان به صورت مادرزادی به فتق شکمی مبتلا هستند، اگر در دوران جنینی دیافراگم آنها به درستی رشد نکرده باشد احتمال بروز فتق نافی برای آنها بسیار زیاد است.

البته متخصصان فتق شکمی را برای افراد بزرگسال از شایع‌ ترین نوع آن دانسته و معتقدند که چاقی بسیار زیاد و فعالیت‌ های شدید و البته سنگین و همچنین بارداری برای بانوان از مهمترین دلایل به وجود آمدن فتق است.

اگر بخواهیم کمی تخصصی‌ تر در مورد این عارضه صحبت کنیم باید فتق را اینگونه بیان کرد که گاهی اوقات لایه درونی عضلات شکمی دچار ضعف بسیار شدید میشود و نهایتاً پس از تورم با پارگی مواجه خواهد شد، این مسئله باعث میشود که فشاری مضاعف از سمت لایه‌ های داخلی به دیواره خارجی شکم وارد شده و نهایتاً منجر به پارگی فتق میشود.

اما لازم است بدانید که اگر این پرده نازک و حساس دچار پارگی شود تمامی اعضا و احشای داخلی از جای اصلی خود جابجا شده و مشکلات زیادی به همراه خواهد داشت.

اگر بخش کوچکی از اعضای داخلی در حفره‌ های ایجاد شده به دام بیفتد منجر به مسدود شدن این بخش شده و مشکلات گوارشی و البته بیماری‌ های شدید و خطرناک پدیدار خواهد شد.

با این حال توصیه میشود که به هیچ عنوان فتق را بیماری بی‌ اهمیت جلوه نداده و به محض مشاهده علائم اولیه سریعاً برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.

دکتر سعید شمس و خدمات ایشان

دکتر سعید شمس، فوق تخصص جراحی های چاقی و لاپاراسکوپیک، با مدارک فلوشیپ فوق تخصصی جراحی چاقی، فلوشیپ فوق تخصصی جراحی لاپاراسکوپیک، فلوشیپ فوق تخصصی جراحی دیابت و متابولیک، در تهران عمل لاپاروسکوپی فتق را انجام می‌دهند.

دکتر شمس، فارغ‌التحصیل دانشگاه علوم پزشکی ایران، سابقه بیش از 1500 عمل جراحی چاقی در بیمارستانهای رسول اکرم، آتیه، لاله، نیکان و فرهیختگان را دارا بوده و در این راه، به دستاوردهای مهمی چون  هیئت علمی دانشگاه خراسان در سال‌های 94 تا 96، عضویت جامعه جراحان ایران و عضویت جامعه جراحان درون‌بین ایران را کسب کرده‌اند.

دکتر شمس در زمینه اعمال لاپاروسکوپیک بسیار باتجربه و حرفه‌ای ظاهر شده و رضایت و دعای خیر تعداد بی‌شماری از بیماران را در کارنامه خود ثبت کرده‌اند.

جراحی لاپاراسکوپیک فتق نیز که پیش‌تر با آن آشنا شدیم، در حوزه تخصص دکتر شمس بوده و ایشان در جراحی انواع باد فتق از جمله فتق شکم، فتق کشاله ران، فتق ناف، فتق پهلو و فتق پشت نیز سابقه درخشانی از خود به جا گذاشته‌اند.

دکتر سعید شمس در حال حاضر در شهر تهران مشغول به کارند.

راستی اینستاگرام دکتر سعید شمس رو داری؟ برای مشاهده دیگر فعالیت های دکتر سعید شمس اینستاگرام دکتر سعید شمس رو هم سر بزن.

در پایان

با همراهی شما فهمیدیم که فتق چیست، انواع آن کدام است و در کجای بدن دیده می‌شود، فتق معده چیست و چه علایمی دارد، علائم کلی فتق کدام هستند، درمان آن به چه صورت است و جراح موفقی در این زمینه به شما معرفی کردیم. امید است که سود کافی از این مطلب برده باشید.

5 1 رای
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها
مظفر حیدری
مظفر حیدری
11 ماه قبل

به نظرم اگر در خصوص درد داشتن و عوارض بعدی و نداشتن درد و عوارض طولانی نگه داشتن بدون عمل و درو را بیا بشود خیلی از سوالات پاسخ داده میشود بیشتر افراد نگران مدارا کردن و راههای مدارا کردن با فتخ کشاله ران در مردها هستند که اگه از عوارض احتمالی طولانی شدن فتخ توضیح دهید ممنون میشم.با سپاس از جناب دکتر سعید شمس

آخرین پست ها
راه های ارتباطی
اشتراک گذاری
تماس با ما
ارتباط از طریق واتساپ
اینستاگرام دکتر سعید شمس