بای پس معده (گاستریک بای پس معده) یکی از جراحی های لاغری است که طی آن تغییراتی در معده و روده فرد اعمال می شود. پس از عمل بای پس فرد احساس گرسنگی کمتری خواهد داشت و بدن بیمار کالری کمتری را جذب می کند؛ در واقع این عمل به دلیل القای احساس سیری زودرس و همچنین دفع سریع تر مواد غذایی باعث لاغری می شود. در ادامه با دکتر سعید شمس جراح لاغری همراه باشید تا درباره اینکه دقیقا عمل بای پس معده چیست و چه مزایا و معایبی دارد، آشنا شوید.
عمل بای پس معده چیست؟
عمل بای پس نوعی جراحی لاغری است که تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. این نوع جراحی لاغری در دو مرحله زیر انجام می شود:
- جراح معده بیمار را به دو بخش تقسیم می کند که بخش بالایی کوچکتر از بخش پایینی خواهد بود. قسمت بالایی که کوچکتر از قسمت پایینی است، جایی است که غذای مصرفی وارد آن می شود؛ این بخش تنها چیزی حدود 28 گرم غذا را در خود جای می دهد، به همین دلیل است که فرد بعد از عمل بای پس سریع تر احساس سیری پیدا می کند و در نتیجه کاهش وزن پیدا می کند.
- ایجاد مسیر میان بر یا همان بای پس در روده در این مرحله انجام می شود. برای این کار جراح بخش کوچکی از روده کوچک را به بخش بالایی معده، وصل می کند. این کار باعث می شود که مواد غذایی مصرفی فرد، از طریق این مسیر جدید به بخشی از روده کوچک وارد شود که نتیجه آن جذب کالری کمتر و لاغری است.
عمل بای پس به دو روش انجام می شود که شامل عمل بای پس معده کلاسیک و لاپاراسکوپی است.
در روش کلاسیک جراحی بای پس، یک برش بزرگ در شکم فرد ایجاد می شود و جراحی انجام می شود. اما در روش لاپاراسکوپی، 4 الی 6 برش کوچک بر روی شکم فرد ایجاد می شود و یک دوربین کوچک (لاپاراسکوپ) از طریق این برش های کوچک به شکم فرد وارد می شود و توسط آن جراحی انجام می شود.
عمل بای پس به روش لاپاراسکوپی مزایای بسیار زیادی به نسبت روش کلاسیک دارد و تقریبا اکثر جراحان متبحر از روش لاپاراسکوپی برای بای پس استفاده می کنند؛ زیرا روش لاپاراسکوپی عوارض کمتر، درد کمتر، دوره نقاهت کوتاه تر و همچنین ریسک عفونت کمتر را به دنبال دارد.
چه کسانی می توانند عمل بای پس معده انجام دهند؟
بای پس معده یکی از جراحی های موثر برای لاغری است اما هر فردی با اضافه وزن یا چاقی نمی تواند این عمل جراحی را انجام دهد. این عمل تنها به افرادی توصیه می شود که شاخص توده بدنی آنها بالای 40 است و همچنین افرادی که از از بیماری ها و مشکلاتی مثل زانو درد، کمر درد، بیماری های قلبی، فشار خون بالا، دیابت نوع دو، رفلاکس معده و کلسترول بالا ناشی از اضافه وزن رنج می برند، می توانند با عمل بای پس تا حد زیادی این بیماری ها را کنترل کنند.
مراقبت های بعد از عمل بای پس
یکی از ملزومات موفقیت آمیز بودن عمل بای پس این است که به نکات مراقبتی بعد از عمل بای پس پایبند باشید. از جمله توصیه های مراقبتی بعد از این عمل لاغری عبارتند از:
- در روزها و هفته های اول بعد از عمل بای پس شما تنها اجازه مصرف مایعات را دارید و پس از گذشت بازه زمانی مشخصی به تدریج می توانید به سمت مصرف غذاهای پوره شده و جامد روی بیاورید.
- در طی 48 ماه اول پس از جراحی حدود نیم تا دو سوم از اضافه وزن خود را از دست خواهید داد.
- میزان عوارض عمل بای پس معده کمی بیشتر از عمل اسلیو معده است که البته با رعایت نکات مراقبتی بعد از عمل تا حد زیادی می توان از بروز آنها جلوگیری کرد.
- بیماران پس از عمل جراحی بای پس مجاز به مصرف داروهای NSAID و آسپرین نیستند.
- به بیمارانی که عمل بای پس انجام داده اند توصیه می شود که تا آخر عمر ویتامین ها و مکمل های خاصی را مصرف کنند و در صورت سهل انگاری در این کار ممکن است دچار کمبود طولانی مدت ویتامین ها و مواد معدنی به ویژه آهن، فولات، ویتامین B12 و کلسیم شوند.
فواید عمل بای پس معده چیست؟
- کاهش وزن چشمگیر در دراز مدت؛
- کاهش غذای مصرفی؛
- قابل برگشت است؛
- کاهش اشتها و افزایش سیری؛
- میزان بازگشت وزن پس از جراحی بسیار کم است؛
- بهبود بیماری های مرتبط با چاقی مثل دیابت و …؛
عوارض عمل بای پس معده
همه انواع جراحی ها اعم از عمل بای پس عوارض دارند و ممکن است سلامتی فرد را به خطر بیندازند. از جمله عوارض عمل بای پس معده می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی؛
- افزایش وزن ناگهانی؛
- عوارض بیهوشی؛
- عفونت گوارشی؛
- لخته شدن خون؛
- گرسنگی بعد از عمل؛
- اختلالات تنفسی؛
- نشت سیستم گوارش؛
- فتق؛
- انسداد روده؛
- افت قند خون؛
- زخم؛
- سوراخ شدن معده؛
- ابتلا به سندرم دامپینگ؛
- استفراغ؛
- سنگ کیسه صفرا؛
عمل بای پس معده یا اسلیو، کدام بهتر است؟
عمل اسلیو معده یکی از ایمن ترین، جدیدترین و بهترین جراحی های لاغری محسوب می شود که برتری های زیادی به نسبت سایر جراحی های لاغری مثل بای پس دارد. اما جواب این سوال که کدام یک از این جراحی های لاغری بهتر است کاملا بستگی به شرایط بدنی شما دارد. در ادامه عمل بای پس و اسلیو معده را مقایسه خواهیم کرد.
میزان تهاجم
هر دو عمل جراحی به روش لاپاراسکوپی انجام می شود و خطر کمتری به نسبت جراحی های باز دارند. اما اگر بخواهیم عمل اسلیو و بای پس را از نظر تهاجم و خطر مقایسه کنیم، باید بگوییم که عمل اسلیو معده کم خطر تر است زیرا در این عمل تنها بخشی از معده برداشته باشد و به هیچ عنوان روده در این عمل درگیر نمی شود.
برگشت پذیر بودن
به دلیل اینکه طی عمل اسلیو معده حدود 70 درصد از معده به طور کامل برداشته می شود، این عمل برگشت پذیر نیست. اما بای پس یک عمل برگشت پذیر است که در صورت پشیمانی بعد از عمل بای پس معده و یا بروز هر گونه مشکلی می توان معده و روده ها را به حالت قبل بازگرداند.
میزان جذب مواد غذایی
پس از عمل اسلیو میزان غذای مصرفی شما کاهش پیدا می کند، اما توانایی جذب مواد مغذی بدن همچنان مثل قبل است و بدن پس از عمل اسلیو با کمبود ویتامین و مواد معدنی مواجه نمی شود. اما بعد از عمل بای پس به دلیل از دست دادن بخشی از روده توانایی جذب مواد مغذی با مشکل مواجه می شود و ممکن است فرد تا پایان عمر نیاز به مصرف مکمل داشته باشد.
میزان بهبود بیماری های مرتبط با چاقی
هر دو عمل می توانند در بهبود بیماری های مرتبط با چاقی مثل دیابت، آپنه خواب و فشار خون بالا موثر باشند اما میزان تاثیرگذاری عمل بای پس تا حدودی بیشتر از جراحی اسلیو است.
میزان کاهش وزن
در صورتی که میزان چاقی شما بیش از حد باشد تاثیرگذاری عمل بای پس بیشتر از اسلیو خواهد بود اما برای افرادی که مبتلا به چاقی معمولی هستند عمل اسلیو معده موثرتر خواهد بود.
هزینه های جراحی
قیمت عمل بای پس معده به دلیل پیچیدگی هایی که این جراحی دارد بیشتر از هزینه عمل اسلیو معده است.
